Jak zaplanować oświetlenie? Projektowanie oświetlenia i najważniejsze zasady
Oświetlenie wnętrz to jeden z najważniejszych elementów, które składają się na komfort i estetykę. Projektowanie oświetlenia wydaje się proste, ale - jak zwykle - diabeł tkwi w szczegółach. Jak stworzyć projekt oświetlenia, który będzie funkcjonalny i piękny? Zaraz ci o tym opowiemy.
Jak stworzyć dobry projekt oświetlenia?
Projektowanie oświetlenia zacznij od przyjrzenia się pomieszczeniu. Istotna jest jego wielkość, kształt, obecność i wielkość okien. Zastanów się nad funkcjami, które będzie pełnić: gdzie będą stały meble i jakie. Te wstępne ustalenia pomogą ci na początku projektu określić wstępnie potrzebne źródła światła oraz ich rozmieszczenie.
Pamiętaj, że w razie potrzeby możesz poprosić o konsultację lub projekt fachowca. Współpracując z projektantem zaoszczędzisz czas, skorzystasz z eksperckiej wiedzy i doświadczenia.
Komu powierzyć projekt rozmieszczenia światła?
Jako miłośnicy dobrego oświetlenia, polecamy korzystanie z porad renomowanych projektantów wnętrz. Specjalista potrafi połączyć wymagania techniczne projektu z oczekiwaniami klienta, które dotyczą estetyki i stylu. Dodatkowo przedstawi wizualizacje i zaproponuje konkretne produkty.
Jeśli jednak przygotowujesz aranżację pomieszczenia samodzielnie, warto znać ogólne zasady planowania oświetlenia.
Zasady projektowania oświetlenia
Podczas tworzenia projektu oświetlenia najpierw ustal, do jakich aktywności będą służyć dane punkty przestrzeni. Pomieszczenia z reguły są wielofunkcyjne - nawet w sypialni zawsze potrzebujemy odrębnie światła ogólnego i nocnego. W salonie inaczej oświetlamy wypoczynek, miejsce do czytania lub korzystania z komputera i ścianę za ekranem telewizora.
W aranżacji należy uwzględnić obecność światła dziennego. Obszar pomieszczenia oddalony od okien może wymagać dodatkowego oświetlenia nawet w słoneczny dzień. Punkty świetlne w głębi pokoju, które można zaświecić niezależnie od pozostałych opraw oświetleniowych, będą na wagę złota.
Poznaj lampę Moonlight
Rodzaje oświetlenia: podział na strefy
Dobry projekt oświetlenia dzieli typy światła na trzy strefy. Jest to oświetlenie ogólne, funkcjonalne i dekoracyjne. Dzięki temu podejściu w pomieszczeniu jest wystarczająco widno, nie ma problemu z oświetleniem do najważniejszych zadań. Panujące warunki sprawiają, że czujesz się komfortowo, a twoje oczy nie są drażnione i nie męczą się nadmiernie.
Oświetlenie ogólne
Światło główne obejmuje całe pomieszczenie. Z reguły w tej roli umieszczamy wiszące lampy i żyrandole, plafoniery oraz oprawy techniczne, a wspomagająco kinkiety. Ich rolą jest rozświetlenie wnętrza, by dało się w nim naturalnie funkcjonować po zmroku. Główną trudność w planowaniu oświetlenia ogólnego stanowi odpowiednie rozmieszczenie źródeł światła. Pojedyncza lampa umieszczona w centrum pomieszczenia to często zbyt mało, ale ten wniosek dociera do nas nierzadko z opóźnieniem.
Oświetlenie funkcjonalne
Jest to, najogólniej ujmując, światło robocze. Oświetlenie funkcjonalne umieszczamy przede wszystkim w miejscach pracy - nad biurkiem, przy komputerze - ale nie tylko. To również światło robocze nad kuchennym blatem, niewielka oprawa przy lustrze w łazience. Możemy tak określić nawet lampy nad stołem jadalnianym, lampki nocne czy oświetlenie punktowe nad drzwiami szafy! Wyróżnia je przeznaczenie: nie jest to oświetlenie główne, ale skupione na konkretnej funkcji.
Tworząc projekt oświetlenia zastanów się nad tym, do jakich czynności potrzebne będzie dodatkowe światło. Jeśli w wolnym czasie lubisz opaść na fotel i zatopić się w lekturze, obecność lampy stojącej obok to doskonały pomysł. Spędzasz czas ze znajomymi grając w planszówki? Warto zaplanować oświetlenie stolika w salonie. Jeśli jesteś kinomanem lub fanem sportu, pomyśl o montażu kinkietów za ekranem, które podniosą komfort seansu.
Oświetlenie dekoracyjne
Zadaniem oświetlenia dekoracyjnego jest odmalowanie świetlnego tła we wnętrzu, podkreślenie jego architektury i wystroju. Oświetlenie dekoracyjne tworzy przyjemny, relaksujący nastrój, który pomieszczenie zyskuje po wyłączeniu pozostałych stref. Wiele osób zapomina o funkcji dekoracyjnej na etapie projektowania oświetlenia. To błąd - jego obecność poprawia komfort życia w każdym mieszkaniu.
Jak rozmieścić oświetlenie dekoracyjne? Warto pomyśleć o ścianach - jeśli mają ciekawą fakturę, są ozdobione cegłą lub sztukaterią, podkreśl to kinkietami. Podświetl wnękę w suficie podwieszanym. Światłem możesz też uwydatnić grafikę czy obraz na ścianie, kolekcjonerską roślinę czy makramę. Poszukaj w mieszkaniu ciemnych kątów i elementów o ciekawej architekturze, także mebli.
Zwróć uwagę na to, że oświetlenie dekoracyjne to często dyskretne światło odbite od ściany czy sufitu. Taki efekt zapewnią wybrane oprawy oświetleniowe.
Poznaj lampę Hoshi
Moc oświetlenia
Właściwa moc oświetlenia jest niezwykle ważna. Zapewnia komfort pracy i wypoczynku, wpływa na narząd wzroku. Projektowanie oświetlenia to także dopasowanie liczby źródeł światła i rozmieszczenia ich odpowiedniego do zapotrzebowania.
Jak osiągnąć właściwą moc oświetlenia? Orientacyjnie możesz sięgnąć po normy BHP, które określają, że do pracy przy biurku potrzebne jest 500 luksów, a ogólnie w pomieszczeniu - 300 luksów. Źródła światła mają moc określoną w lumenach. Liczbę lumenów należy zsumować, a następnie podzielić przez liczbę metrów kwadratowych pomieszczenia. W ten sposób dowiesz się, ile luksów będzie w danym wnętrzu. Przeliczenie tego nie jest trudne, ale jeśli czujesz przytłoczenie na samą myśl, zwróć się do ekspertów Maxlight. Pomożemy ci tak uzupełnić projekt oświetlenia, by moc światła była właściwa.
Efekt olśnienia
Ważnym aspektem przy tworzeniu projektu jest dbałość nie tylko o moc, ale i rozproszenie światła. Warto wiedzieć, że zbyt intensywne lub zbyt kontrastowe oświetlenie punktowe stwarza efekt olśnienia, czyli - mówiąc kolokwialnie - razi oczy. Jak go unikać? Przede wszystkim dbać o właściwe tło świetlne, wybierać oprawy, w których źródło światła jest osłonięte kloszem, przesłoną lub skierowane ku ścianie. Jeśli żarówka jest widoczna, to nie może mieć wysokiej mocy.
Dlaczego światło powinno być równomiernie rozproszone we wnętrzu? Jasne i ciemne kąty pomieszczeń tworzą kontrast. Zastosowanie niewielkiego kontrastu to dobry pomysł - plamy światła wpływają optycznie na przestrzeń, tworzą wrażenie przytulności. Pamiętaj, że nie powinien on być jednak zbyt duży. Zbyt intensywne lub nierównomierne oświetlenie męczy wzrok, powoduje dyskomfort i może nawet być przyczyną bólu głowy.
Barwa światła
Barwą światła warto się zainteresować już podczas projektowania oświetlenia. Podstawą powinna być barwa neutralna, najbardziej zbliżona do łagodnego światła dziennego. Mieści się ona w przedziale 3000-4000K. Lampy ze zintegrowaną taśmą LED przeważnie mają właśnie taką temperaturę barwową.
Oświetlenie o chłodniejszej lub cieplejszej barwie wpływa zarówno na nastrój pomieszczeń jak i ludzki układ nerwowy. Przestrzeń domu, która ma służyć wypoczynkowi, zapewniać łagodne zasypanie i budzenie, powinna być wyposażona w światło ciepłe. Do zadań precyzyjnych i wymagających skupienia odpowiednie będzie światło lekko chłodne.
Więcej informacji o dobieraniu barwy światła znajdziesz w odrębnym wpisie: Barwa światła: jak ją dobrać?
Współczynnik oddawania barw (CRI/Ra)
Jeśli projekt oświetlenia zakłada, że w danym obszarze wnętrza potrzebne będzie światło dobrze oddające barwy, poszukaj opraw oświetleniowych o właściwym współczynniku CRI. Ten parametr będzie istotny np. w makijażu, fotografii, stylizacji odzieży i fryzur czy działaniach artysty plastyka i grafika.
Źródło światła: jakie lampy wybierać?
Oprawy oświetleniowe dobierz przede wszystkim zważając na wymagania techniczne i praktyczne. W następnej kolejności stoją walory estetyczne. Dobranie właściwej lampy, która współgra ze stylem wnętrza, nie powinno być trudne. Pamiętaj o tym, by źródło światła było osłonięte, a jeśli żarówka będzie widoczna, to aby nie była zbyt jasna. Dotyczy to również dekoracyjnych żarówek edisonowskich.
Odporność na wodę i pył
Tworząc projekt oświetlenia pamiętaj o dobieraniu właściwych opraw oświetleniowych w miejscach, gdzie pojawia się wilgoć i kurz. Tę właściwość opisuje parametr IP. Oprawy odporne na wilgoć należy zaplanować przede wszystkim w łazience oraz na zewnętrznych ścianach domu.
Dobieranie lampy do każdej strefy łazienki szczegółowo omawiamy we wpisie: Jaki stopień IP wybrać do łazienki.
Poznaj lampę Bellatrix
Błędy w projektowaniu oświetlenia
Po lekturze tekstu wiesz już, że dobry projekt to coś więcej, niż rozmieszczenie lamp. Wymaga zadbania o właściwą moc światła, jego barwę i kierunek, dopasowanie plam świetlnych i kontrastów do wymagań wnętrza.
Często spotykanym błędem jest niewystarczająca liczba źródeł światła. Zbyt skromne światło główne, które w pomieszczeniu o powierzchni 30 m.kw. zapewnia tylko jedna lampa wisząca lub dwa kinkiety. Całkowite pomijanie oświetlenia dekoracyjnego. Poleganie w oświetleniu funkcjonalnym wyłącznie na lampach stojących czy biurkowych. Pamiętaj, że dywersyfikacja źródeł światła podnosi komfort życia w każdym domu. A brak możliwości wyboru i dostosowania warunków oświetleniowych do potrzeb to realny dyskomfort na co dzień i od święta.
Błędem jest także uleganie utartym schematom, które każą nowoczesne wnętrze oświetlić chłodno i lampami technicznymi, a rustykalne ciepłymi oprawami z abażurem. Temperatura barwowa jest przede wszystkim funkcjonalna. Nie bój się mieszać różnych barw - wnętrze będzie lepiej dopasowane do ciebie, nabierze głębi i stanie się przyjemne dla oka. Nie bój się też eksperymentować ze stylem!
Projektowanie oświetlenia w domu
Wiesz już jakie są zasady projektowania, a zatem - do dzieła! Sięgnij do innych wpisów, w których podpowiadamy inspiracje i omawiamy kwestie techniczne. Zobacz, jak można zaprojektować aranżację w łazience, sypialni czy kuchni. Jak podświetlić ozdobą ścianę z cegły w salonie i jak praktycznie podejść do zastosowania opraw technicznych. Jeśli po drodze napotkasz jakieś trudności, zwróć się do ekspertów Maxlight. Pomożemy ci dobrać właściwe lampy i sprawić, że przestrzeń domu będzie doskonale oświetlona.